Hoed u voor Dilan met haar geschenken

Een van de bekendste offers in het schaakspel is het zogenaamde ‘greek gift sacrifice’. De kort gerokeerde koning wordt naar buiten gelokt door een loper die op h7 of h2 geofferd wordt. Als het kasteel zo open wordt gemaakt, kunnen vervolgens dame en paard een vernietigende aanval inzetten.

7.Bxh7+! Kxh7 8.Ng5+ en zwart moet de dame geven om mat te voorkomen: 8…Kh8 9.Qh5+ Kg8 10.Qh7#

De meest gangbare uitleg van de naam van dit offer is dat het een verwijzing is naar het Trojaanse paard. In zijn verhalen over de Trojaanse oorlog vertelt de Romeinse dichter Vergilius dat op zekere dag de Grieken het strand voor de stadspoorten van Troje hebben verlaten, met achterlating van een groot paard. De priester Laocoön waarschuwt zijn stadgenoten het geschenk niet aan te nemen, met de legendarische woorden ‘hoed u voor de Grieken met hun geschenken’, waarop hij door twee zeeslangen wordt gewurgd. De Trojanen slepen het paard toch de stad in, waarop de in het paard verborgen Griekse strijders ’s nachts de poort openen voor hun medestrijders en de oorlog winnen.

Soms lijkt politiek net op schaken. Dat geldt zeker voor kabinetsformaties, en de grootmeesters op dit gebied zijn ongetwijfeld de liberalen van de VVD. Toen Dilan Yesilgöz vrijdag als eerste zet in de formatie zei dat haar partij bescheidenheid past en ze een centrumrechtse regering wel wil gedogen, gaf ze de PVV en NSC met deze terugtrekkende beweging een giftig geschenk: prima, ik geef jullie de sleutels van het Catshuis, maar daarmee ook alle verantwoordelijkheid. De kiezer zal jullie spoedig decimeren, want de volgende verkiezing laat in onze afrekendemocratie nooit lang op zich wachten.

De oplettende schaker ziet dat de koning het offer ook aan kan nemen en naar g6 of g3 kan proberen te vluchten. Ik was altijd in de veronderstelling dat dit in alle gevallen weliswaar tot een langzamere, maar niet tot een minder pijnlijke dood leidt. Toen ik laatst op de club met Jan van de Westelaken zat te analyseren bleek dat dit niet altijd zo is. Als er wat minder stukken op het bord staan dan in bovenstaand voorbeeld, lukt het soms niet om mat te geven.

Hoe zal het aflopen met Dilan en haar geschenken? Zeker is dat ze in Wilders een sterke tegenstander heeft. Eerder rook hij de kans die hem werd geboden. Maar schakers weten: al heb je een stuk meer, het verzilveren van een mooie stelling is een ander verhaal.