November: onderbuiken op niveau

Er wordt wat af geonderbuikt tegenwoordig. Iedereen is overal kwaad over. En niet zo’n beetje ook. Je hoeft maar ergens een klein beetje voor of tegen te zijn en je kunt – als je pech hebt – de hele internet-sociale-media-goegemeente over je heen krijgen. Vanwege de onderbuik.
Wat is dat toch met die onderbuik? Vroeger (ik merk dat ik dat woord vaak bezig) werd dat geassocieerd met iets negatiefs. Onderbuikgevoelens moest je zo veel mogelijk zien te vermijden, want dat was niet goed. Dat was primitief, verwerpelijk. Maxima zou zeggen: ‘Een beetje dom!’
Maar tegenwoordig lijkt het erop of het juist iets nastrevenswaardigs is. Onderbuikgevoelens zijn top! Moet je vooral gebruiken. Helemaal als het om politiek gaat. Weg met de ratio. Weg met argumenten. Gewoon doen wat als eerste bij je op komt. Het lijkt wel een beetje op snelschaak!
Maar het epigastrium dan? De bovenbuik? Die hebben we toch ook? Zouden daar dan de wat meer nobele gevoelens huizen? Of meer ‘het afgewogen oordeel’? Dat zou wel fijn zijn. In schaaktermen zou dat de klassieke schaakpartij zijn; daar waar je rustig de tijd kunt nemen om tot de beste zet te komen.
Dan zou het misschien ook wel aardig zijn om af te spreken dat we onderbuikgevoelens en bovenbuikgevoelens reserveren voor zaken waarbij ze het best passen. Onderbuikgevoelens voor kortetermijnbeslissingen: snelle oordelen, kleine gevolgen. Dus als je onderbuikgevoel dan compleet desastreus is, is dat niet erg: kleine gevolgen. Bij voetbal bijvoorbeeld. Intuïtieve pass gegeven. Foutje – bal bij de tegenstander. Jammer, maar niet dramatisch (of je moet de bal naar de tegenstander spelen die in jouw penaltygebied staat terwijl jouw keeper net een babbeltje staat te maken met zijn vriendin op de tribune – dat is best dramatisch maar nog niet een drama… Tenzij je door die actie de finale van de Champions League verliest – da’s best wel een drama. Maar ik dwaal af).
Bovenbuikgevoelens gebruiken we dan bij moeilijkere beslissingen, waarvoor een afgewogen oordeel nodig is. Bijvoorbeeld: een ingewikkeld handelsverdrag tussen 28 landen; of uittreden uit een samenwerkingsverband tussen verschillende landen; of kiezen van een president van het machtigste land ter wereld…
Enfin. Wij schakers hebben het makkelijk. Snelschaak is onderbuik; klassiek schaak is bovenbuik. In die zin is het wel een trend die onderbuik, want zelfs bij het wereldkampioenschap schaken heeft het onderbuikgevoel toegeslagen. Met de bovenbuik kon geen beslissing worden afgedwongen, dus werd het onderbuiken in New York. En Carlsen bleek over de beste onderbuik te beschikken. Wat wel weer aardig is, is dat dit het eerste WK Schaken is, dat werd afgesloten met een dameoffer.

Mijn voorspelling voor december: Karjakin, Hillary en Theresa May vragen een hertelling aan. Karjakin wereldkampioen, Hillary president of the US of A en Engeland terug in de Europese moederschoot. En de indianen (‘native americans’ moet ik zeggen) bezetten de Amsterdamse haven uit protest tegen de Rode Pieten.