Eindspel, en dan ook nog Toren plus Pion tegen Toren

In Schaakmagazine nummer 1-2016 zag ik de volgende stelling uit de partij Postny-Bok na de 71e zet van zwart:

Het korte en bondige commentaar van Bok zelf luidt:
72.Td4?

Hierna kan wit niet meer winnen. 72.Kg4 was de weg naar winst: 72… Tg8+ 73.Kf5 Tg2 (73…Tf8+ 74.Ke6) 76.f3! en wit wint. 76.f4 Td6 zou slechts remise opleveren. Bok’s korte bespreking van dit partijfragment ging verder met nog een paar zetten waarna de ‘onvermijdelijke remise’ een feit was.

 
Omdat ik hier weinig van begrijp en omdat ik vermoed dat dit zou moeten behoren tot de elementaire eindspelkennis van elke clubschaker (ahum) heb ik de moed bijeen geraapt en geprobeerd wat licht in mijn duisternis te scheppen. Met hulp van het boek van Awerbach: Lehrbuch der Schachendspiele – Band 2 is het enigszins gelukt, al is de analyse nog niet volledig.

(Vanuit de diagramstelling hierboven afgedrukt)

Zucht. Wat is nu de truc? Het gaat hier vooral om het afsnijden van de verdedigende koning. In dit voorbeeld is die 2 lijnen ver weg. Zou het dan niet meer te winnen zijn als de zwarte koning maar één lijn verwijderd is van die van de witte pion? Even kijken in Awerbach: de volgende stelling staat daar afgebeeld met de volgende analyse:

Makkelijk zat zou je denken. Zwart houdt makkelijk remise. Dat het makkelijk zou zijn wordt in het volgende diagram meteen weerlegd: de zwarte koning zetten we nu op f7 in plaats van op f5: wit kan nu winnen! Het gaat als volgt:

Zou zwart hier in de beginstelling aan zet zijn, dan is het weer remise. Zwart speelt 1… Kf6 en op het moment dat wit de pion van de zijkant dekt met Te4 speelt zwart Kf5.

Dus: hoeveel lijnen zwart is afgesneden van de witte vrijpion is een belangrijke factor: 2 of meer, dan wint wit. Bij maar één lijn is het van belang of de zwarte koning op de 7e rij staat (of 8e) of niet: op de 7e, dan wint wit alsnog; of de 5e of 6e is het makkelijk remise. Simpele vuistregels zijn niet te geven, er zijn altijd weer uitzonderingen, zelfs in dit op het oog zo overzichtelijke eindspel.

Hier zijn vast weer vele gaten in te schieten en vele mooie aanvullingen op te geven. Ik zou zeggen: hou je niet in!