60 JAAR GELEDEN. UVS I KAMPIOEN

Kerstmis 2013. Voorjaar 1953 ligt ruim zestig jaar achter ons, maar we kunnen nog net zeggen: 60 jaar geleden werd UVS I kampioen.
Zestig jaar is een lange tijd. Een paar dingen zijn mij ontschoten. We speelden in Arnhem. Tegen wie? ASV II (of III), of Koningsloper (bestaat die vereniging nog?). Was het Eerste klasse OSBO
of Promotieklasse? Wat ben ik vaag. Ik weet ook niet meer hoe de uitslag was. Ik meen 7 – 3.
Hoe dan ook, we waren kampioen en kwamen in uitbundige stemming aan op station Arnhem.

We reisden per trein, het speellokaal was niet ver van het station en we kwamen net op tijd voor de laatste trein naar Nijmegen. We hadden een fantastisch team. Enthousiast en fanatiek. Onder leiding van voorzitter Hoeboer en spelers als van Rijswijk, Glaap, Bouwman, Henk Koch en Schuurmans. Vergeef me, maar toen waren voornamen niet gebruikelijk. Ik vind het fijn dat het nu anders is. Ik denk dat ik aan het vierde bord gespeeld heb, maar het resultaat weet ik niet meer. Tot voor kort dacht ik, dat ik wel niet verloren zou hebben, anders zou ik wel verschrikkelijk sacherijnig zijn geweest, maar sinds een paar weken ben ik van mening veranderd. We wonnen onlangs met UVS 4 van VSG II en ik was als laatste klaar, met verlies, maar iemand zei mij, we hebben gewonnen, 4½ – 3½, en dat was heel fijn.
Dus misschien was het zestig jaar geleden ook wel niet geweldig voor mij, maar we waren wel kampioen! Op het perron stond voor de eerste de beste trein een groot bord met het opschrift NIJMEGEN. Ik zie het nog voor mij. We vlogen de trein in die zich even later in beweging zette. Uitbundig vertelden we elkaar over de ervaringen van die avond. UVS I super en onverslaanbaar.

Na enkele minuten merkte een van ons op: Jongens, we gaan verkeerd! We slaan niet af naar Nijmegen maar we gaan rechtdoor! In die dagen was de conducteur gauw gevonden en inderdaad: we zaten niet in de laatste trein naar Nijmegen maar in die naar Utrecht.
Blijkbaar had de conducteur al van andere reizigers gehoord dat er een verkeerd bord had gestaan want hij deed niet moeilijk. Wel zei hij dat de trein zou stoppen in Wolfheze en dat we er daar uit moesten, konden dan met de laatste trein terug naar Arnhem. En daar zou men wel een oplossing voor ons weten. Het kampioenstiental moest in Wolfheze dus de trein uit en daar stonden we dan om half één in de nacht op het perron. Tegen enen zou de trein in de tegenrichting komen. Let wel, zestig jaar geleden hadden we nog geen mobiele telefoons en dat soort apparaten en velen van ons wilden toch wel graag het thuisfront informeren. Hoe vriendelijk en begripvol de NS ook was, van de diensttelefoon op station Wolfheze (toen nog bemand) mochten we geen gebruik maken.
Een paar clubgenoten en ik zijn een tuin ingelopen naar een gebouw, waar nog licht brandde. In de hoop een welwillende portier te vinden waar we even mochten bellen. Tevergeefs, We vonden alles potdicht. Toen kwam de trein naar Arnhem en even later stonden we weer op station Arnhem. Het NS personeel was uitermate behulpzaam. We konden rustig wachten. Aan de goederentrein naar Nijmegen zou een personenwagon worden gekoppeld en zo zou het kampioensteam van UVS I vorstelijk naar Nijmegen kunnen doorreizen. De aangekoppelde wagon was van het zeer oude type. Houten banken en iedere coupe had een buitendeur. De spelers van ons kampioensteam zijn wellicht de laatste Nederlanders die nog met zoiets antieks gereisd hebben. Maar goed, omstreeks 3 uur in de nacht waren we weer in Nijmegen. Geen ontvangst met bloemen, wel werd voor ons de poort van het station geopend. De fietsenstalling uiteraard niet. Diegenen van ons die per fiets waren gekomen mochten dus lopend naar huis. dat zal vrijwel iedereen geweest zijn.

Hoe werden we thuis ontvangen?
Van een medelid werd veel hierover bekend. Ik sta natuurlijk niet voor 100% voor alles in, maar het verhaal deed zo vaak de ronde dat de hoofdzaak wel zal kloppen. Dat betreffende lid was een fervent toepasser van het Koningsgambiet (1 e4, e5 2 f4). Vele topspelers vonden en vinden deze opening inferieur (o.a. Capablanca) maar een feit is dat ons medelid (met het oog op wat verder volgt noem ik hem maar X) nogal wat clubgenoten ermee overspeelde en ook in externe wedstrijden boekte hij successen.
Toen X thuiskwam zaten zijn vrouw en kinderen op de trap te huilen. Hun vonnis was onverbiddelijk: hij moest stoppen met schaken en mocht niet meer naar UVS. Nogmaals, ik ben er geen getuige van geweest, maar een feit is dat ik hem de daarop volgende jaren nooit meer heb gezien. Als de geschiedenis inderdaad zo is gelopen, ging het kampioenschap toch wel tegen een hoge prijs.
Toen ik thuiskwam (na half vier) zaten mijn ouders ook nog op aan tafel. Maar de ontvangst was veel milder. Mijn vader had mij toen ik 4 à 5 jaar oud was schaken geleerd en vond het leuk dat ik meespeelde in het kampioensteam van UVS. En mijn moeder was blij dat ik weer veilig thuis was.
De ellende begon voor mij de volgende ochtend. Ik zat op hoge leeftijd (20 jaar, door ziekte en andere ellende) pas in de 4e klas van de HBS b. Ik moest over, ik was zwak in vele vakken, vooral wiskunde en mechanica, en we hadden het eerste uur een voor het cijfer van het eindrapport beslissende Mechanica-repetitie. Ik vroeg mijn moeder mij ziek te melden. Daar voelde ze uiteraard niets voor. Dan had je maar niet moeten gaan schaken! Ja maar, ik kon UVS toch niet in de steek laten!
Mijn moeder belde op, om mijn overgang naar de examenklas te redden. Ik heb mijn misstap trachten goed te maken. Ik ging over, slaagde het jaar daarop voor het eindexamen en vijf jaar later kwam ik weer terug om mijn oude HBS b als leraar wiskunde. Ik had toen het voorrecht in de klas 1C het jongetje te mogen aantreffen die nu jullie voorzitter is en Lambert dus een jaar de beginselen van de meetkunde mogen bijbrengen. Dat het wel goed gekomen is met zijn ruimtelijk inzicht heb ik onlangs ervaren toen hij met zwart mijn stelling uit elkaar sloeg. Zelf ben ik tot zelfs na mijn pensionering blijven lesgeven aan de scholen van het gemeentelijk voortgezet onderwijs, waartoe de HBS b ook behoorde, later de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen (SSgN) geheten. Ik heb ook meegemaakt dat bepaalde leerlingen die intensief sport beoefenden bepaalde faciliteiten kregen. Ik probeer mijn gedrag in 1953 dan goed te praten met de overweging: misschien had men mijn dienstverlening aan UVS ook wel willen belonen met uitstel van het proefwerk! Maar UVS had het zonder mij ook wel gered. In ieder geval ben ik mijn hele loopbaan mild geweest voor leerlingen die al of niet met een terechte reden onder een proefwerk probeerden uit te komen.
Veel later, het pensioen kwam al in zicht, ben ik ook rechten gaan studeren. Het spreekt vanzelf dat onderwerpen als de Onrechtmatige daad (ongeoorloofd schoolverzuim!), Overmacht, Verjaring mij steeds weer herinnerden aan de boven beschreven gebeurtenissen. Goed, ik ben geen schaakmeester geworden maar wel mr. in de rechten, dat troost dan een beetje.

Ik ben blij weer bij UVS terug te zijn en wens het bestuur en jullie allen een heel fijn 2014 en heel veel later fijne herinneringen aan alles wat met schaken dit jaar op je pad komt.