Schaken in Helsinki

Van ons oud-lid Erik van de Plassche (broer van Ruud jr en zoon van Ruud sr) ontvingen we de volgende impressie van het schaakleven in zijn nieuwe standplaats, Helsinki in Finland.

Al geruime tijd heeft de jongste UVS-telg van de schaakfamilie Van de Plassche niets van zich laten horen. Maar na een achtjarig vrijwel schaakloos bestaan in Italië heb ik de schaakdraad weer opgepakt nu wij sinds augustus in Helsinki wonen. Waarom Helsinki? Mijn werk voor de Europese Commissie in Italië werd overgeplaatst naar de European Chemicals Agency (ECHA) in Helsinki. Daar zitten nogal wat negatieve kanten aan zoals de langdurige donkere winters, het onbeschrijflijk slechte eten in de ECHA kantine en vooral de nog slechtere Finse koffie. Maar dat alles wordt volledig gecompenseerd door het schaken bij Helsingin Shakkiklubi ofwel in het Zweeds (Finland is tweetalig en alle kinderen leren hier op de lagere school Zweeds) Helsingfors Schackklubb.

Hoe kom je aan een schaakclub in Helsinki? Je tikt in Google “chess” en “Helsinki” als zoekterm in en komt zo aan het mailadres van Matti Uimonen. Na wat heen en weer ge-e-mail fiets ik de volgende maandag naar het plein Fredrikintori en druk naast theater Takomo op bel nummer 51. Het is 18:25 uur. Wat? Zo vroeg? De Finnen hebben een 37,5 urige werkweek en houden al vroeg in de middag op met werken. Warm eten doen ze tussen 17:00 en 18:00 uur zodat je om 18:00 uur naar de bioscoop gaat, de opera om 19:00 uur begint en het schaken dus om 18:30 uur.

De voordeur gaat open en ik loop een brede trap op. Het lijkt erg op ons appartementencomplex in Katajanokka. De voordeur van nummer 51 staat open. Ik loop naar binnen en kom via een halletje waar de jassen hangen in een soort huiskamer met nog een achterkamer terecht. Intern wedstrijdleider Ilkka Mäkinen heet me met een brede lach welkom. Op een tafeltje staat een laptop en een koffiezetapparaat met daarop stevig doorgekookte koffie.Allerlei schilderijen met daarop naar later blijkt scheepsmagnaten hangen aan de muur. Op verzoek van Ilkka tik ik mijn naam in en een aantal minuten later wordt de eerste ronde omgeroepen. Ik begrijp er niets van. Gelukkig helpt een behulpzame schaker mij aan mijn tegenstander. We spelen 9 ronden pikapelejä van 5 minuten. Er zijn ongeveer 20 schakers. De routine ontbreekt nog zodat ik een aantal keren stevig van het bord wordt gezet. Tussendoor denk ik nog dat het opdreunen van de tussenstand door Ilkka de indeling voor de volgende ronde is. Nadat de eindstand bekend is gemaakt verlaat ongeveer de helft van de schakers het pand. Daarna spelen we nog 5 ronden pikapelejä en dan eindigt de clubavond om 21:45 uur. Tevreden, maar gek van de dorst, fiets ik naar huis!

Ik ga ook extern spelen. Extern wedstrijdleider is Pekka Palamaa, een mannetje van tegen de 80 jaar schat ik. De maandag voor het weekend waarop we moeten spelen loopt hij rond met een briefje waarop wat namen gekrabbeld zijn. Hij spreekt geen woord Engels. Gelukkig helpt een clubgenoot mij en zo speel ik zaterdag met het tweede team uit tegen Turku, zo’n 200 km ten westen van Helsinki. Omdat wij geen auto hebben rij ik met onze intern wedstrijdleider mee. We vertrekken om 09:00 uur want de wedstrijd begint om 12:00 uur. In de auto zit ook Heini Puuska die net terug is uit Istanbul: ze blijkt aan het tweede bord van het nationale Finse vrouwenteam te spelen. Goed hebben ze niet gepresteerd maar alles kwam goed door de overwinning op Zweden! Helsingin Shakkiklubi (HSK) blijkt een interessante club te zijn. Zo speelt Robert Hübner soms mee in het eerste team. Hij blijkt bevriend te zijn met de enige Finse grootmeester die ik ken Heikki Westerinen, een tijdgenoot van Jan Timman. Hij heeft een tijdje geleden de pensioengerechtigde leeftijd in Finland bereikt waardoor hij voor het eerst van z’n leven voldoende geld heeft om van te leven! Zijn zoon is een meester die bij HJK speelt in het eerste team. Het verhaal gaat dat Hübner in één maand Fins heeft geleerd. Dat moet een wereldrecord zijn! Ik volg al een aantal weken Finse lessen maar kan nog steeds niet zonder te spieken tot tien tellen. Hübner spreekt meer dan 10 talen en is een parapyrologist en vermaard expert in Egyptische hiërogliefen. In de schaakwereld is hij meer bekend door zijn verlies in de kandidatenmatch uit 1983 tegen Smyslov, die bij gelijke stand beslist werd door het draaien van een roulettewiel: hij verloor. Ook is hij bekend door zijn strijd voor copyright voor schaakpartijen. In de partij Kuczynski – Hübner in 1993 in de Bundesliga weigerde hij zijn notatiebiljet af te geven nadat het remise was geworden. De zaak kwam uiteindelijk in de Bundestag in 1995: hij verloor de zaak en de partij.

Ik speel aan bord zes tegen Lars Byggmäster. Het speeltempo is anderhalf uur voor de eerste 40 zetten en daarna een half uur erbij waarna de partij moet worden uitgespeeld. En per zet krijg je er 30 seconden bij; dat is wel even wennen! Ik verlies net als het team. De opening gaat goed en geleidelijk aan kom ik beter te staan. Maar als het onduidelijk is hoe het verder moet trap ik in een eenvoudige val en verlies een stuk. Ik rij weer terug met Ilkka en Heini en wordt uitgenodigd om mee te gaan uit eten. De partner en kinderen van Heini zijn er ook en blijken allemaal te schaken. Haar partner gaat na het eten met de kinderen naar huis om het laatste deel uit Harry Potter voor te lezen. Zij nodigt me nog uit om mee te gaan darten maar ik bedank. En weer loop ik tevreden, meedoen is belangrijker dan winnen, naar huis!

Een maandje later mag ik mee doen met het vierde team. We spelen tegen Kirkkonummen en alweer uit. Nu rij ik met iemand anders mee. In de auto zit nog een andere man. Hij blijkt een Rus te zijn. “Grootmeester?” vraag ik, waarna hij in lachen uitbarst. We rijden een uurtje en komen dan bij een soort jeugdhonk aan. Het ziet er een beetje armoedig uit en blijkt inderdaad een verbouwde koeienstal te zijn. Vandaar de lage plafonds. We spelen nu niet met z’n achten maar met een team van vijf. Ik speel aan bord twee tegen een oude man Matti Grönroos die later een Fins nationaal meester blijkt te zijn. Ik speel remise net als het team. Maar nu wel een interessante partij.

En weer tevreden naar huis. Schaken in Helsinki is best leuk!

Met hartelijke schaakgroeten,
Erik van de Plassche

Share

1 reactie

  1. Anton van Rijn schreef:

    Stemmig verslag Erik! Wanneer zien we je weer eens? Over twee weken is hier het rapid-pikapelejä. Koffie staat klaar.

Geef een reactie