Het voormalige Oost-Duitsland: schaakdorp ‘Ströbeck’

Oost-Duitsland was in mijn verbeelding altijd een groot kaal en vlak land zonder enige leukigheid of romantiek. Een duf en depressief volk in een door industrie vervuild land. Oost-Duitsland was ook nog eens een deel van Rusland en had geen eigen toekomst. Misschien had het onderdrukkende regime van Rusland er wel baat bij dat het volk ergens door werd afgeleid: sportieve topprestaties, desnoods via grandioze doping. En vooral schaken (zo dacht ik vroeger). Het zou, net als Rusland, een paradijs voor schakers zijn. Niettemin kan ik me slechts één enkele Oost-Duitse schaker herinneren : de naam was Uhlman, hij was een belangrijk schaker.

Een maandje geleden trok ik met m’n vrouw naar het voormalige Oost-Duitsland. Wij waren nog nooit in het gebergte van de Harz geweest en dachten daar iets nieuws te kunnen ontdekken. Wij nestelden ons in een vakantiehuisje vlak bij het Bode-Tal, een ongelofelijk mooi dal, waar zich het riviertje de Bode doorheen stortte, als door een soort Grand Canyon. Ik veronderstelde dat daar een historisch ingevlochten schaakcultuur heerste, maar daar kon ik oppervlakkig gezien niets van terugvinden. Er waren (ook tegen mijn verwachting in) wel leuke, heel oude culturele tradities, zoals bijvoorbeeld de schuttersgilden, alsof Oost-Duitsland altijd, ook de laatste tijd, mooie oude tradities in stand heeft gehouden.

Terwijl religieverwante gevoelens tijdens een communistisch regime taboe waren, leefde daar vanouds ook het geloof in duivels, heksen en mythische monsters nog steeds voort. Je moest op bepaalde plaatsen niet komen: het was heilige grond, waar ’s nachts de heksen en de duivels mysterieuze dansen uitvoerden. In deze tijd is dat soort geloof langzaamaan door de meeste mensen verlaten, ook al zijn er nog nachten, zoals de ‘Walpurgisnacht’, waarin de griezels terugkeren of opnieuw gespeeld worden. Ook wordt er gefluisterd dat er ’s nachts naakte maagden over het riviertje de Selke springen. Wij zijn er ’s nachts niet bij geweest. Saai is het beslist niet, maar maagden, heksen, duivels, reuzen en kabouters, er wordt (zo leek het) nu door de officiële instanties niet meer in geloofd. Het oude geloof wordt nu toeristisch uitgebuit en op die manier wordt de sfeer van de oude verhalen bewaard.

Maar waar was de schaaktraditie gebleven? Die was er toch ? Aanvankelijke dacht ik, dat er niets van over was, totdat we tot onze verrassing in Wennigerode bij een ‘VVV-bureau’ een folder aantroffen over een schaakdorp. Schaakdorp ‘Ströbeck’! Alles wat daar aanwezig is en gebeurt, doet aan schaken denken. Het grappige is dat Ströbeck blijkbaar niets te maken heeft met het communistische regime. Sinds 1688 schijnt het dorp zo ongeveer met het schaken getrouwd te zijn. Er is een groot schaakmuseum en er wordt van alles georganiseerd rond het schaakspel. Ik heb het uit de folder, maar ben er niet geweest. Een idee voor de echte schaakpelgrims?

probleem_klausOm nog even in de Oost-Duitse sfeer te blijven heb ik voor de geachte lezer nog een ‘duivels’ schaakprobleem. Het duivelse zit hem in de moeilijkheidsgraad van de opgave. De stelling hiernaast is een voorbeeldstelling, waarvan nog niet bewezen is dat het een oplossing is.

De opgave is: zet een stelling op het bord, met Wit aan zet, waarbij Wit er niet in zal slagen om mat te zetten. Je mag zoveel stukken op het bord zetten als je wilt. Uiteraard moet er streng aan de schaakregels gehouden worden. Er zijn meerdere oplossingen mogelijk. Binnenkort zal ik één oplossing geven.

Share

2 reacties

  1. Joost Retera schreef:

    De opgave is: zet een stelling op het bord, met wit aan zet, waarbij wit er niet in zal slagen om mat te zetten…….

    ……… ik denk dat bovenstaande zin wat scherper moet worden geformuleerd.
    Anders kwak ik een losse witte koning op het bord en wat random zwarte stukken en daarmee voldoe ik aan de eisen.

    (overigens heeft Klaus zich in de voorbeeldstelling niet streng aan de schaakregels gehouden…. wat hebben al die zwarte dubbelpionnen toch in hemelsnaam geslagen, aangezien wit al zijn houtjes nog heeft?)

  2. Klaus Wüstefeld schreef:

    Het was een “duivels” probleem, allereerst omdat je juist niet mat moet zetten. Joost, je had het in de gaten, je hebt gelijk. Als eerste UVSer heb je de duivel ontmaskert. De voorgestelde opstelling was gewoon om het te laten uitzien als een ingewikkeld probleem ( de duivelse misleiding). In feite is het,zoals je zegt, heel simpel. Zet gewoon een Witte Koning op het bord en in welke stelling dan ook zal hij geen mat kunnen zetten. Iets leuker is een stelling waarin Wit pat staat. Het is dus een anti-probleem.Ik wil achteraf mijn excuses aanbieden ( het is modern ,en in de mode om iets doms te doen en dan plotseling excuses aan te bieden).. mij excuses dus aan al die mensen, die een hele dag en nacht aan dit probleem gepuzzeld zullen hebben. Toch heb ik nog een serieus probleem voor jou, Joost ( of voor wie er aan wil beginnen): ik vroeg me af hoeveel oplossingen het duivelse probleem zou hebben ( dus met de Koning alleen of met pat-situaties. Ik ga dat niet tellen, maar het moeten er miljoenen zijn !

Geef een reactie